Có những ngày không muốn làm gì cả...
Có những ngày, tôi thức dậy với một cảm giác trống rỗng trong lòng. Không phải buồn, không phải tức giận, mà là một trạng thái... trống không. Những ngày mà việc duy nhất tôi muốn làm là nằm trên giường, cuộn tròn như một con nhím và không giao tiếp với ai cả.
Cảm giác tội lỗi của việc "lười biếng"
Điều tệ nhất của những ngày như thế không phải là việc không làm gì, mà là cảm giác tội lỗi đè nặng lên vai. To-do list dài như cuộn giấy vệ sinh nằm đó nhìn tôi với ánh mắt tỏ ra thất vọng. Email chưa trả lời, deadline đang đến gần, nhà cửa bừa bộn... Tất cả như những lời buộc tội thầm lặng.
Tôi biết mình nên làm gì đó. Bất cứ thứ gì. Nhưng cơ thể như bị dán chặt vào giường, và não bộ từ chối hợp tác.
Còn nhớ có lần, tôi nằm trên giường từ 8 giờ sáng đến 3 giờ chiều, chỉ để scroll Facebook và TikTok. Tôi thậm chí không đói, không khát, chỉ đơn giản là... nằm đó. Điện thoại nóng ran vì sạc liên tục, còn tôi thì cảm thấy như một tên tội phạm vì đã "lãng phí" cả ngày.
Những lúc như thế, tôi thường nghĩ đến những người bạn thành công trên mạng xã hội. Họ luôn có vẻ năng động, luôn làm điều gì đó "meaningful". Trong khi tôi, một con người trưởng thành có việc làm ổn định, lại không thể ép mình rời khỏi giường để làm những việc cơ bản nhất.
Vòng luẩn quẩn của sự tự trách
Rồi tôi bắt đầu tự trách bản thân. "Sao mình lại lười thế này?" "Người ta họ làm được mà mình sao không?" "Chắc mình là loại người vô dụng lắm."
Những suy nghĩ này làm tôi cảm thấy tệ hơn, và khi cảm thấy tệ hơn, tôi lại càng không muốn làm gì. Một vòng luẩn quẩn hoàn hảo mà ai cũng có thể rơi vào.
Tôi nhớ có những ngày tôi đặt alarm từ 6 giờ sáng với quyết tâm sắt đá: "Hôm nay sẽ khác!" Nhưng khi chuông reo, tôi lại ấn snooze. Một lần, rồi hai lần, rồi ba lần... Cho đến khi đã 10 giờ sáng, tôi mới chính thức thức dậy với cảm giác tồi tệ hơn bao giờ hết.
"Mình đã hứa với chính mình mà", tôi thầm nghĩ. "Thế mà không thể giữ lời hứa với chính mình sao?" Cảm giác thất bại này lan rộng như cảm cúm, khiến tôi không muốn thử bất cứ điều gì nữa.
Có lúc tôi thử áp dụng những phương pháp "productivity" tìm được trên mạng. Pomodoro technique, time blocking, habit stacking... Tất cả đều tuyệt vời trên lý thuyết, nhưng vào những ngày "xám xịt", chúng như những món đồ chơi bị bỏ quên trong góc.
Khi "nghỉ ngơi" trở thành công việc
Điều trớ trêu là ngay cả việc "nghỉ ngơi" cũng trở thành một áp lực. Tôi nghĩ mình phải "productive" ngay cả khi rảnh rỗi. Đọc sách self-help, học skill mới, workout... Không được phép đơn giản chỉ là... tồn tại.
Khi nào chúng ta bắt đầu tin rằng giá trị của con người được đo bằng độ "productive"? Khi nào "không làm gì cả" lại trở thành tội lỗi?
Tôi nhớ mình từng mua cả chục cuốn sách về productivity, downloaded vô số app quản lý thời gian. Notion workspace của tôi đẹp như một tác phẩm nghệ thuật với đầy đủ template tracking habit, goal setting, weekly review... Nhưng khi những ngày "trống rỗng" ập đến, tất cả chỉ là những lời nhắc nhở cruel về việc mình đang "thất bại".
"Ít nhất cũng nên đọc sách chứ", tôi thường nghĩ. "Hoặc xem YouTube educational gì đó." Như thể việc cho phép bản thân hoàn toàn rảnh rỗi là một tội ác không thể tha thứ.
Áp lực từ văn hóa "grind culture"
Chúng ta sống trong thời đại của "hustle culture", nơi mà "rest" được coi như weakness. Instagram stories của mọi người toàn là "5AM workout", "Sunday prep meal", "learning new skill"... Tôi tự hỏi liệu có ai khác cũng có những ngày chỉ muốn nằm và nhìn trần nhà không?
Có lần tôi chia sẻ với một người bạn về cảm giác này. Cô ấy trả lời: "Ừ mình cũng thế, nhưng mình cố gắng ít nhất làm một việc productive mỗi ngày, dù chỉ là 15 phút." Nghe có vẻ reasonable, nhưng với tôi vào những ngày đó, ngay cả 15 phút cũng như 15 giờ.
Những ngày "xám xịt" là bình thường
Tôi từ từ nhận ra rằng có những ngày như vậy là hoàn toàn bình thường. Chúng ta không phải là robot được lập trình để luôn hoạt động với năng suất tối đa. Chúng ta là con người, và con người có những ngày thăng trầm.
Đôi khi cơ thể và tâm hồn cần được nghỉ ngơi, ngay cả khi chúng ta không nhận ra điều đó. Những ngày "không muốn làm gì cả" có thể là cách tự nhiên của cơ thể để nói: "Này, tôi cần tạm dừng một chút."
Turning point của tôi đến từ một bài viết tôi đọc tình cờ trên Reddit. Một người viết: "Maybe your body is asking for rest and you keep giving it productivity advice." Câu này như một cái tát tỉnh táo.
Tôi bắt đầu observe bản thân kỹ hơn. Những ngày "không muốn làm gì" thường xuất hiện sau những đợt tôi làm việc quá sức, hoặc khi có quá nhiều stress tích tụ. Như thể đó là cách cơ thể tôi reset lại hệ thống.
Lesson từ thiên nhiên
Nghĩ mà xem, ngay cả thiên nhiên cũng có chu kỳ nghỉ ngơi. Cây cối có mùa đông để dormant, động vật có hibernation. Tại sao con người lại nghĩ mình phải hoạt động 365 ngày một năm với cùng một mức energy?
Tôi nhớ hồi nhỏ, những ngày ốm tôi được phép nằm trên giường cả ngày, mẹ còn nấu cháo và cho xem TV. Không ai bảo tôi phải "productive" khi đang ốm. Vậy tại sao khi lớn lên, chúng ta lại không cho phép tâm hồn "ốm" và cần nghỉ ngơi?
Học cách thương yêu bản thân
Thay vì tự trách, tôi học cách nói với bản thân: "Hôm nay cậu mệt rồi, nghỉ ngơi đi. Mai sẽ khác hơn."
Tôi cho phép mình có những ngày ăn mì tôm, xem phim bom tấn vô bổ, và nằm trên sofa mà không làm gì "có ích". Và bạn biết không? Thế giới vẫn quay, công việc vẫn được hoàn thành (chậm một chút thôi), và tôi vẫn là một con người có giá trị.
Process này không dễ dàng. Có những lúc tôi vẫn cảm thấy guilty, vẫn muốn ép mình làm gì đó. Nhưng tôi học cách treat bản thân như cách tôi treat một người bạn thân.
Nếu bạn thân tôi gọi và nói: "Mình hôm nay cảm thấy kiệt sức, chỉ muốn nằm nghỉ", tôi sẽ không bao giờ trả lời: "Sao cậu lười thế? Hãy productive lên!" Tôi sẽ nói: "Ổn mà, nghỉ ngơi đi. Cậu cần thì mình mang cháo sang."
Những thay đổi nhỏ, impact lớn
Tôi bắt đầu tạo một "lazy day toolkit" cho bản thân:
- Một danh sách phim/series dễ xem, không cần động não
- Comfort food đơn giản (mì gói, bánh quy, trà gừng)
- Playlist nhạc nhẹ nhàng
- Một chiếc chăn mềm mại
- App meditation cho những lúc muốn calm mind
Thay vì chống lại những ngày này, tôi accept chúng và chuẩn bị để trải qua một cách gentle nhất có thể.
Tôi cũng học cách distinguish giữa "genuine rest" và "avoidance". Genuine rest là khi cơ thể thật sự cần recharge. Avoidance là khi tôi procrastinate vì sợ hãi hoặc overwhelm. Hai cái này cần được handle khác nhau.
Đặt boundaries với expectations
Tôi học cách communicate với mọi người xung quanh về nhu cầu này. Với gia đình, tôi explain rằng có những ngày tôi cần space để recharge. Với bạn bè, tôi thành thật khi không muốn hang out. Với công việc, tôi plan ahead để những ngày "low energy" không affect quá nhiều đến deadline.
Điều quan trọng nhất tôi học được: self-compassion không phải là excuse để lười biếng mãi mãi. Nó là cách để tôi recover và comeback mạnh mẽ hơn.
Lời kết
Nếu bạn đang đọc bài này vào một trong những ngày "không muốn làm gì cả" của mình, hãy biết rằng bạn không đơn độc. Hàng triệu người khác cũng đang cảm thấy như vậy. Và điều đó không làm bạn trở thành người xấu hay lười biếng.
Đôi khi, việc tốt nhất bạn có thể làm cho bản thân chính là... không làm gì cả. Và điều đó hoàn toàn ổn.
Những ngày "xám xịt" này đã dạy tôi rất nhiều về sự tự compassion, về việc listen to body, và về fact rằng human experience không phải lúc nào cũng về achievement và productivity. Đôi khi nó chỉ đơn giản là về việc tồn tại, và đó cũng là đủ rồi.
Tôi vẫn có những ngày không muốn làm gì cả. Nhưng giờ đây, tôi không còn cảm thấy ashamed về điều đó nữa. Thay vào đó, tôi treat những ngày này như những old friends - unwelcome nhưng familiar, và tôi biết cách deal với chúng một cách kind hơn.
Một vài tips nếu bạn đang struggle:
- Permission slip: Viết cho bản thân một "permission slip" to rest. Literally viết ra giấy: "Tôi cho phép mình nghỉ ngơi hôm nay."
- Time limit: Nếu lo lắng về việc "lười mãi", set một time limit. "Mình sẽ rest 3 ngày, sau đó sẽ gently come back."
- Micro activities: Nếu cảm thấy cần làm gì đó, chọn những việc cực kỳ nhỏ: uống nước, mở cửa sổ, gọi điện cho mẹ 2 phút.
- Community: Tìm những người hiểu và normalize experience này. Online communities, close friends, hoặc therapist nếu cần.
Hãy nhớ: Bạn là con người, không phải máy móc. Hãy cho phép bản thân có những ngày nghỉ ngơi. Your worth không được defined bởi productivity của bạn.
Bạn có những ngày như vậy không? Cảm giác của bạn ra sao khi trải qua chúng? Bạn đã tìm ra cách nào để cope? Hãy chia sẻ story của bạn trong comment - sometimes just knowing we're not alone đã là enough comfort rồi. Và nhớ rằng, nếu những feelings này kéo dài quá lâu hoặc severe, đừng hesitate to reach out to mental health professional nhé.
Sending virtual hugs đến tất cả những ai đang có những ngày tough. You're doing better than you think. 💙